Opgefokte rechtsstaat straft digitale roeptoeters buitenproportioneel

Akkoord, kids die met stenen naar de politie gooien, buurten terroriseren en winkels leeg roven omdat ze het ‘oneens’ zijn met de avondklok, mogen van mij flink worden aangepakt en bestraft. Maar ‘jongeren’ die op sociale media alleen de boel ophitsen en vervolgens gewoon thuis blijven zijn voor mij niet veel meer dan digitale schreeuwerds en lafbekken. Die verdienen het niet dat justitie hun leven naar de knoppen helpt.

Naar aanleiding van rellen in diverse steden in ons land in verband met het instellen van de avondklok zijn door de politie vele tientallen querulanten – soms echte criminelen – opgepakt. En plots werd ook de discussie actueel, zoals in Alphen aan den Rijn, of mensen die ‘slechts’ oproepen tot geweld op sociale media ook niet moeten worden aangepakt.

Onze autoriteiten (de regering voorop, Tweede Kamer, burgemeesters, etc.), die nota bene nooit iets hebben gedaan tegen de al jaren verziekende maatschappelijke rol van die sociale media als Twitter Whatsapp en Facebook, toonden zich ‘ineens’ voorstanders van de aanpak van die ‘schreeuwers’.

En zo kon het gebeuren dat in Alphen aan den Rijn een paar gefrustreerde mannetjes helemaal los gingen en de meest vreselijke dingen riepen en hun ‘volgelingen’ opriepen criminele acties uit te gaan halen. Ophitsers die zich binnen de muren van hun slaap- of woonkamer sterk en groot voelden, maar zich keurig hielden aan de avondklok.

Er gebeurde tamelijk weinig (‘er was een grimmige sfeer en er werd vuurwerk gegooid’, aldus het Leidsch Dagblad) in Alphen aan den Rijn. Een aantal van die thuis blijvende oproerkraaiers werd opgepakt en via snelrecht veroordeeld tot een maand celstraf, direct uit te voeren.

Een 19-jarige verdachte zei tegen de rechter dat zijn opruiende teksten slechts een grap waren. Hij werkt bij een callcenter en volgt met succes een ICT-opleiding. Jammer dan, zijn toekomst waarschijnlijk naar de haaien, want hij zit thans die maand uit. Het verhaal van een 26-jarige vrachtwagenchauffeur is nog triester: getrouwd, 2 kinderen en waarschijnlijk zonder werk en inkomen als hij over een maand weer vrij is.

Twee levens die mogelijk naar de knoppen gaan. Buitenproportioneel vind ik, want er zijn ook andere juridische strafmogelijkheden. Waarom niet een hoge voorwaardelijke straf opgelegd, bijvoorbeeld twee maanden celstraf indien verdachten nogmaals de fout ingaan, naast een flinke alternatieve straf (dienstverlening)?

Snelrecht is sowieso een zwaar middel waartoe de ‘autoriteit’ besluit als hij zich bedreigd voelt. Het is mijns inziens een archaïsch instrument waarvan alleen het snel straffen (een voorbeeld stellen) het doel is (de juridisch daadkracht) en de inhoud van de argumenten ondergeschikt lijkt. En het leidt tot zekere rechtsongelijkheid. Wie bijvoorbeeld met teveel drank rijdt en wordt veroordeeld, kan in overleg met justitie zijn celstraf plannen (bijvoorbeeld vakantie opnemen) op een tijdstip dat zijn/haar maatschappelijke loopbaan er zo min mogelijk last van heeft.

En ik wil ook even beklemtonen dat veel mensen – de meesten gedragen zich prima – in deze coronatijd opgefokt zijn; hun ei niet goed kwijt kunnen. Niet zo gek, want er zijn maatschappelijk (psychologisch) dingen aan de hand waarmee velen niet goed om kunnen gaan: geen sport, thuis werken terwijl de kinderen in huis moeten blijven, restaurants en kroegen en winkels dicht, geen vakantie, etc. Er is geen ontluchtingsventiel meer op het leven van velen. En ja, sommige reageren hun frustraties dan af via het kankergezwel dat sociale media heet en dat onze overheid zo groot heeft laten groeien.

Een rechtsstaat is, zo lees ik op internet, een staat waarin vrijheid, rechtszekerheid en rechtsgelijkheid voor de burger heel belangrijk zijn, waarin de burger bescherming geniet van zijn rechten en vrijheden, tegen medeburgers én tegen de overheid. Dat principe kan ik in het snelrecht helaas niet ontwaren!