Loridanshofje (1655) op plek herberg Oude Varkenmarkt

Het Pieter Loridanshofje is gebouwd op het achtererf van de vroegere herberg De Vergulde Wagen. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog vluchtte Pierre Loridan voor de Spaanse Inquisitie uit de Zuidelijke Nederlanden.

Tijdens een grote pestepidemie in 1655 in Leiden (ruim 15.000 doden op een inwonersaantal van ongeveer 50.000) verloor hij veel familie en geloofsgenoten en besloot, bij wijze van goed werk, een hofje te stichten.

Korte tijd na het maken van zijn testament werd ook hij slachtoffer van de pest. Zijn executeur-testamentair kocht de eerder genoemde herberg, waar in 1656 het hofje gebouwd werd. Via een hal komt men op het binnenterrein, waar een galerij de aandacht trekt. Deze is nu in gebruik als fietsenstalling, maar diende vroeger om de was te kunnen drogen, om een praatje te maken en in het najaar  om vee te slachten, dat door de regenten werd gekocht en verdeeld onder de bewoners.

Binnenterrein van het Loridanshofje het vroegere achterterrein van herberg De Vergulde Wagen.

Pieter (Pierre) Loridan was een Leidse lakenverver van Waalse afkomst. De huisjes op het hofje waren bestemd voor arme bejaarden, eveneens van Waalse afkomst en die lidmaten waren van de Waalse Gemeente.

Op de zwarte gevelsteen boven de poort lezen we de volgende gulden versregels:

AO LORIDANS HOFIEN 1655

DIE RYK IS VAN GELOOF EN EERLIJK VAN GEMOED

EN IN ZIJN OVDERDOM SCCHROOMT VOOR DE ARREMOE WERD HIER AL WAER HY VREEMD VAN DESE ZORGH VERLICHT NV PIETER LORIDAN VOOR HEM DIT HOFIEN STICHT

Er staat heel eenvoudig dat de gelovige bejaarden niet graag hun armoede lieten blijken. Zij schaamden zich er voor. De bewoners van het hofje waren, ook al woonden zij in Leiden, voor de oorspronkelijke bewoners van de stad van vreemde afkomst. Zij spraken onder elkaar waarschijnlijk Frans.

 

De regenten van het Loridanshof in 1658, schilderij van Jacob Fransz. Van der Merck (geboren 1610 ’s Gravendeel, overleden 1664 Leiden), Gemäldegalerie, Berlijn (2017), uitgeleend door De Lakenhal in Leiden

Wie in armoede lijdt, heeft vanzelfsprekend zorgen voor de dag van vandaag en vooral die van morgen. Moeizaam werden de eindjes aan elkaar geknoopt. Door het stichten van het hofje werden zij in ieder geval van die zorgen verlicht. De bewoners hoefden zich geen zorgen meer te maken. Twaalf paar mensen vonden in het hofje van Pieter Loridan een onbezorgde oude dag.

Loridanshofje aan de Oude Varkenmarkt (1655).

Kort na het opstellen van zijn testament overleed de stichter en hij werd in de Hooglandse Kerk begraven. Het was volgens de overleveringen een prachtige begrafenis want Pieter Loridan had voor zijn uitvaart heel veel geld uitgetrokken. Alles er aan kostte flink wat degelijke Hollandse guldens. Naar verluidt kostte zijn grafkist 19 gulden. Voor die tijd een enorm bedrag.

Nadat zijn testament was geopend ging de aangewezen uitvoerders met de bouw van het hofje voortvarend aan de slag en al in 1657 konden de eerste bewoners hun intrek in het hofje nemen. Het was een beste plek om er te wonen.

Het Leidse café De Gouden Wagen (inmiddels ook ter ziele) aan het Noordeinde 28, schuin aan de overkant van de Oude Varkenmarkt, is nog vernoemd naar de oude herberg waarin thans het Loridanshofje is gehuisvest (sinds 1655).

Er werd brood en turf verstrekt en de bewoners kregen dagelijks bier. Tweemaal daags luidde de portier de bel ten teken dat de bewoners hun bier konden ophalen. Wie niet op tijd kwam moest de beurt voorbij laten gaan. In 1658 lieten de regenten twaalf bierkannen maken voorzien van het huisnummer. Ook voor de regenten werden er bierkannen gemaakt die echter twee keer zo groot waren als de kannen voor de bewoners. Het verstrekken van turf duurde voort tot de Eerste Wereldoorlog. De bewoners ontvingen toen geld in plaats van de gebruikelijke brandstof.

In 1852 werd de regentenkamer voorzien van verwarming en verlichting en werden er voor de bewoners bijbellezingen gehouden.  

(Bron Wikipedia, foto Google Earth)

 

0 antwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *