Hoogmade 1860-1865 (deel 9)

Deel 9 van de geschiedenis van Hoogmade zoals die is verschenen in de (regionale) kranten in de periode 1860 tot en met 1865. Het gaat hier om een (leesbare) selectie. Voor precieze  toelichting omtrent de aard een achtergrond van deze berichten, zie deel 1 van deze serie op deze site.

Arnhemsche Courant 22 februari 1861

ZALT-BOMMEL.

Sedert 23 Januarij zijn nog de navolgende giften voor de noodlijdenden in den Bommelerwaard ontvangen en aanstonds gestort bij de Commissie te Zalt-Bommel: (…) f 32 uit en collecte te Hoogmade van ds. Van den Berg; (…).

LD 7 maart 1861

De Stads-archivaris van Leiden Jhr. Rammelman Elsevier, – of wil men den officieëlen titel, die in de jaarlijksche gemeentebegrootingen voorkomt, ,,hij, die belast is met de commissie tot het opmaken van en volledig register der charters enz. van het archief” – heeft in No. 9 der Algemeene Konst- en letterbode voor 1861 een toelichting gegeven op het geschil aangaande de zinspreuk, die op de papieren noodmunt van 1773-1574 werd geslagen: haec libertatis ergo, waaruit schijnt te blijken, dat de kerkelijken meer gepast oordeelden daarop te plaatsen de spreuk: haec religionis ergo, omdat ,,veel meer om de religie en de gheestelijke vrijheid der conscientie en niet alleen om de uiterlycke liberteit en de vrijheid des vaderlands, deze landen in beroerte en veranderinghe waren.”

De Leidsche predikant, die in een openbare predikatie zich over dat opschrift had uitgelaten, heeft zich bij de Magistraat behoorlijk verantwoord en was genaamd Adriaan Jansz. Talinc, in 1565 pastoor te Hoogmade, maar den 25 Julij 1573 te Leiden als predikant aangesteld, en in 1574 overleden.

Leydse Courant 21 oktober 1861

Gemeenteraad Leiden/Leiderdorp?.

2e. Adres van jonkheer mr. J. P. W. Diert van Melissant, te ’s Gravenhage, waarbij deze verzoekt, den nieuw aan te leggen weg van Hoogmade naar Leyderdorp te mogen doen aansluiten aan den Munnikenboomgaard. En gelet op het rapport van Burgemeester en Wethouders; Is na deliberatie dienovereenkomstig met algemeene stemmen besloten, ten behoeve van den aanleg van dien grindweg, aan den adressant in eigendom af te staan den Ommendijk of Munnikenboomgaard, gelegen onder de gemeente Leyderdorp, kadastraal bekend sectie B. nos. 210 en 417, ter grootte van één bunder, dertien roeden, twintig ellen, met al de regten en lasten daaraan verbonden.

Algemeen Handelsblad 24 oktober 1861

AANBESTEDING.

Op Dinsdag den 5den November 1862, des Middags ten 12 ure, zal onder nadere goedkeuring door de Commissie tot den aanleg en verbetering van Wegen in het Heeren-Logement den Burg te Leiden worden aanbesteed:

Het maken van een GRINDWEG van den lagen Rijndijk, over den Omme- en Polderdijk, den Munnike en Bospolder, tot aan de zuidzijdevaart van daar over den Polderdijk, om Hoogmade tot aan den Blaauwen polder, benevens het bouwen van 5 Bruggen, Duikers, Schamppalen, Leuningen, Beschoeiingen, enz. en het onderhouden van die Werken tot ultimo December 1862.

Deze aanbesteding zal geschieden bij enkele inschrijving. Het Bestek ter lezing in het Regthuis te Oudewetere bestekken zijn op franco aanvrage tegen betaling van f 1 te bekomen bij den Boekhandelaar J. W. van Leeuwen, Breedestraat te Leyden.

De noodige aanwijzingen in loco zullen gedaan worden op Woensdag den 30sten October 1861, desing, Rijpwetering, Woubrugge, Hoogmade, Leyderdorp, Pannerden, Sliedrecht, Werkendam, te Lent, te Leyden in het Logement den Burg en bij Kooreman, en te Bodegraven bij B. Blom. D morgens ten 10 ure, terwijl nadere inlichtingen zijn te bekomen bij den Heer Mr. J. L. Klaverwijden, Notaris, Heerengracht te Leyden, en den Opzigter van den Waterstaat J. J. Spruyt, te Bodegraven.

LD 29 oktober 1861

De heer Diert van Melissant, Ambachtsheer van Hoogmade, zal in de volgende week voor zijn rekening doen aanbesteden het maken van een grindweg, waardoor de gemeenschap  van Hoogmade met Leiden zeer wordt bevorderd en gemakkelijk gemaakt.

Leydse Courant 6 november 1861 + LD 6 november 1861

Heden had in het heeren-logement den Burg de aanbesteding plaats van het maken van een grindweg, van den lagen Rijndijk over den Omme en Polderdijk, den Munniken- en Boschpolder tot aan de Zuidzijdervaart, daar over den Polderdijk om Hoogmade tot aan den Blaauwenpolder, benevens het bouwen van (zie tekst onder 24 oktober 1861). Voor dat werk zijn 13 inschrijvingen gedaan: de duurste, G. Key, te Rotterdam f 38850; (…) Van Beek, te Utrecht, met f 24394 de goedkoopste, aan wien dit werk wel zal worden gegund, ofschoon de inschrijving de raming te boven gaat.

Algemeen Handelsblad 8 maart 1862

LEYDEN, 6 Maart. Een werkman van de fabriek de Nijverheid, onder Oegstgeest, heeft dezer dagen op een hoogst treurige wijze den dood gevonden, waaromtrent ons de volgende bijzonderheden worden medegedeeld. Leendert Rijksdam en Hendrik Hogervegt, beide 23 jaren oud en oppassende werklieden in de genoemde fabriek, waren als zandschippers werkzaam voor den grindweg, die van Hoogmade in de rigting van Leyden wordt gelegd; daar de werkzaamheden in de fabriek eerst met April kunnen beginnen, zijn velen der werklieden elders bezig. Maandag avond na de lossing hunner schuit hebben beiden zich in het vooronder ter ruste gelegd, nadat zij, wegens de koude weersgesteldheid, het luik geheel hadden gesloten. Des nachts is Hogervegt ontwaakt, hij gevoelde zich in eenen niet gunstigen toestand, maakte met moeite het luik open en ondervond dat de lucht hem goed deed , waarom hij op den wal is blijven heen en weder loopen tot den morgen, niet vermoedende dat zijn makker Rijsdam (Rijksdam?) gestikt was. Hij vond hem dood.

Opregte Haerlemsche Courant 10 maart 1862

Alle degenen die iets te vorderen hebben van J. van Goozen, Bouwman onder Oudshoorn, worden verzocht zich ten spoedigste franco aan te melden bij H. van der Meer, Bouwman te Hoogmade, Gemeente Woubrugge.

Leydse Courant 26 maart 1862

OPENBARE VERKOOPING, ten overstaan van den te Leyden residerenden Notaris Mr. J. L. Klaverwyden, bij opbod en afslag, op Dinsdag den 8sten April 1862, des voormiddags ten 11 ure, ten huize van Albertus Verheul, Kastelein te Hoogmade, onder Woubrugge, van:

No. 1. De opstal en het Regt van Opstal eener Bouwmans-woning, met Zomerhuis, Schuur, 2 Hooibergen en verder getimmerten, staande te Hoogmade, in het Noordeinde, onder Woubrugge, op den grond  van den Heer van Hoogmade, get. Wijk I No. 50, aan den nieuwen aan te leggen Grindweg, Kadaster Sectie D. No. 244 ter grootte van 14 roeden, 60 ellen. Aangeslagen in de Grondlasten over 1862 tot f 8.77.

No. 2.  De opstal en het Regt van Opstal van een Huis, staande en gelegen als voren, get. WIJK I NO. 49, Kadaster Sectie D No. 262, ter grootte van 2 roeden, 38 ellen. Aangeslagen in de Grondlasten over 1862 tot f 6.52.

No. 3. Eene partij Wei- en Hooiland, gelegen in de Vlietpolder, onder Woubrugge, Kadaster Sectie A. No. 593, 594, 595 en 596, te zamen ter grootte van 2 bunders, 97 roeden, 85 ellen. Aangeslagen in de Grondlasten over 1862 tot f 14.27.

De gebouwen kunnen den 1sten Mei 1862 en het perceel land den 15den April 1862 in gebruik worden aanvaard. De Woning is te bezichtigen op Dinsdag en Donderdag den 1sten en 3den April van 10 tot 3 ure. Meer inlichtingen zijn te bekomen ten kantore van voormelden Notaris.

Opregte Haerlemsche Courant 9 april 1862

PUBLIEKE VERKOOPING in de Vlietpolder  onder de gemeente Woubrugge, nabij Hoogmade, aan de Bouwmanswoning, bewoond wordende door Jan Mens de Vries, op Dinsdag 15 April 1862, des morgens ten 9 ure, ten overstaan van Jb. Kempenaar, Notaris, residerende te Woubrugge, van 14 beste Kalfkoeijen, 7 Varekoeijen, 1 gelijktands Paard, Bouwerij-gereedschappen, Hooi, Meubelen, enz.

Leydse Courant 21 april 1862

OPENBARE VERKOOPING, om Contant Geld, van Levende Haaf, Bouwgereedschappen en Meubilair, ten overstaan van den te Leyden residerenden Notaris Mr. J. L. Klaverwyden, op Donderdag den 24sten April 1862 des voormiddags ten 9 ure, ten sterfhuize van N. van Wieringen, in het Noordeinde van Hoogmade onder Woubrugge, van: 21 Kalfkoeijen, 4 Kalfvaarsen, 2 Varekoeijen, 1 Guiste Vaars, 3 Hokkelingen, 1 Stier, 1 zwart Merriepaard, 18 Schapen, 3 Varkens, 4 Geiten, 1 Bok, Kippen, voorts Bouwgereedschappen, als: 2 Hooiwagens, 1 Karn, Welketel, Wringkuip, koperen Melkmouwen, Melkketels, Kaasplanken en Stellingen, 2 Vletschouwen en 2 Roeibootjes; verder: eene partij Meubiliare Goederen, waaronder: 1 staand Horloge, Hoekbuffet, Bedden, Tafels, Stoelen, Blik-, IJzer- en Aardewerk, en eindelijk 2 gouden Hoofdbeugels met Boeken, 2 paar Naalden, 2 gouden Strengen, 1 paar dito hangers, 1 diamanten Boot met parels in goud, 1 granaten snoer en 1 goud en 1 zilver Horlogerie, 1 dito ketting, en hetgeen meer zal worden geveild.

Opregte Haerlemsche Courant 31 mei 1862

Al degenen, die iets te vorderen hebben van of verschuldigd zijn, aan den Boedel van wijle NICOLAAS van WIERINGEN, in leven Bouwman, gewoond hebbende en overleden te Hoogmade onder Woubrugge, worden verzocht daarvan opgave of betaling te doen vóór of op den 10den Junij 1862, ten kantore van den Notaris Mr. J. L. Klaverwijden, te Leyden.

Leydse Courant 7 juli 1862

INGEZONDEN.

De 3de Julij was voor de ingezetenen van Hoogmade, thans met de gemeente Woubrugge vereenigd, een ware vreugdedag. Van alle gemeenschap, zelfs door een voldoend voetpad, met andere gemeente verstoken, mogt het hun gelukken door de onvermoeide  en ijverige pogingen van den heer administrateur en medewerking van enige ingezetenen van Hoogmade eenen grindweg van Leyderdorp tot aan de grenzen van de gemeente Alkemade tot stand te brengen; deze weg werd door den hoofdingenieur opgenomen en goedgekeurd, bij welke gelegenheid hulde werd gebragt aan de heer J. Spruit; door dien aanleg is aan eene groote behoefte van de inwoners van Hoogmade gemoet gekomen. Mogt nu de aangrenzende gemeente Alkemade zich beijveren om door aansluiting aan dezen weg de gemeenschap die gemeente te helpen bevorderen, dan zoude er aan de vele inwoners van het zoogenaamde lage land een groote dienst worden bewezen.

Leydse Courant 8 december 1862

LEYDEN, 6 December.

Bij de legaten, door wijlen den heer P. van Hemeren aan onderscheidene liefdadige inrigtingen vermaakt, in ons vorig nummer vermeld, moet nog gevoegd worden een legaat aan het Roomsch-katholiek weeshuis alhier, groot f 10000, inschrijving 2 ½ pCt. werk. schuld, alsmede een legaat aan de diaconie der hervormde gemeente te Hoogmade, groot f 4000 dito inschrijving. De eene helft der rente van het laatstgenoemde legaat moet dienen tot ondersteuning van armen te Hoogmade geboren en aldaar woonachtig, terwijl de andere helft komt aan den tijdelijken predikant aldaar.

LD 5 juni 1863

De verbetering der wegen onder Zoeterwoude werd uitgebreid tot die der gemeente Sstompwijk, waardoor van Leiden en en Rijndijk tot aan den Leidschendam een breede begrinde weg verkregen werd. Aanvraag om subsidie werd gedaan voor de verbetering van eenen zijtak van dien wef naar Zoetermeer en Zegwaard. De weg van den Lagen Rijndijk onder Leiderdorp naar Hoogmade werd voltooid en in gebruik genomen, waar mede in een groote behoefte werd voorzien.

Leydse Courant 17 juni 1863

De bisschop van Haarlem bezoekt deze week eenige parochiën om Leyden gelegen, ten einde het h. sacrament des vormsels toe te dienen. ZDH. Heeft heden morgen te Voorschoten aan een 280tal leden der gemeente die plegtigheid verrigt en zal zich te dien einde morgen naar Oegstgeest, overmorgen naar Rijpwetering en Vrijdag aanst. naar Hoogmade begeven.

Leydse Courant 16 oktober 1863

Heden heeft het prov. Geregtshof in Zuidholland in hooger beroep uitspraak gedaan in de zaak van C. Nederstigt, arbeider te Hoogmade, bij vonnis der arrond.-regtbank te Leyden, ter zake van verwonding en mishandeling veroordeeld tot 2 jaren gevangenisstraf en f 8 boete, benevens tot schadeloosstelling aan de twee beleedigers van f 120 en f 5. Het hof heeft het vonnis bevestigd.

Nieuwe Rotterdamsche Courant 1 juni 1864

ALPHEN a/d. RIJN, 31 Mei. Heden had alhier, vanwege de maatschappij van landbouw, van Aphen en omstreken eene tentoonstelling plaats van pinkstieren. Tien stuks waren aangebragt, waaarvan bij keuring bleek de 1ste prijs zijnde f 15 toegekend moest worden aan de eigenaresse, de wed. Heemskerk, de 2de ad f 10, G. Blom, van Alphen; de 3de ad f 5 aan Doeswijk, van Hoogmade en de 4de prijs, een getuigschrift, aan J. Hubert, van Aarlanderveen.

LD 19 juli 1864

Op de laatstgehoudene classicale vergadering van Leiden zijn benoemd tot ouderling van het provinciaal kerkbestuur van Zuid-Holland Mr. J. T. C. Moltzer en tot secretaris Dr. A. van Witzenburg, ouderlingen te Leiden; (…) benoemd tot ouderling (…) C. J. Badon van den Berg te Hoogmade (…).

Opregte Haerlemsche Courant 15 februari 1865

Heden ontving ik het allersmartelijkst berigt, dat mijn eenige geliefde zuster, HENDRIKA JACOBA KOPPESCHAAR, ten huize van de Predikant Badon van den Berg te Hoogmade, was overleden, alwaar zij vele jaren om haren onvermoeiden ijver en zorg met de meeste toegenegenheid werd behandeld, en in hare laatste ziekte zoo bijzonder werd bijgestaan, en waarvoor ik die geachte familie niet genoeg mijne erkentelijkheid kan betuigen. M. Koppeschaar.

Rijswijk, 6 februari 1865.

Leydse Courant 29 maart 1865

Advertentie. Voorspoedig bevallen van eene Dochter M. G. P. Badon van den Berg – Delfos den Doren. Hoogmade, 24 Maart 1865. Eenige kennisgeving

LD 15 mei 1865

Aan Spuit No. 3, te Hoogmade, werd tot onderbrandmeester benoemd de heer W. Van Wieringen, in plaats van den heer L. v.d. Meer, die overleden is.

Middelburgsche Courant 13 juni 1865

Door den kerkeraad der hervormde gemeente te Hazerswoude is op 8 juni, ter vervulling der vacature te ontstaan door vertrek van den heer A. Drost naar Delft, het volgende twaalf-, zes- en drietal van predikanten alphabetisch opgemaakt, te weten de heeren Adriani, te Oud Loosdrecht; (…) van den Berg, te Hoogmade; (…).

Leydse Courant 31 juli 1865

OPENBARE VERKOOPING, te Hoogmade, onder Woubrugge, ten huize van A. Verheul, Kastelein aldaar, bij opbod en afslag op Dinsdag den 8sten Augustus 1865, des voormiddags ten 11 ure, ten overstaan van den te Leyden residerenden Notaris Mr. J. L. Klaverwyden, van:

Een Huis, in vier gedeelten bewoond wordende, geteekend No. 41, staande op den Grond van den Heer van Hoogmade, Kadaster Sectie D. regt van Opstal op het Erf, Nos. 346, 347 en 348, ter grootte van 2 roeden, 60 ellen. Verhuurd voor f 2.70 per week. Meer inlichtingen te bekomen ten kantore van bovengenoemden Notaris.

LD 17 november 1865

Onder de gemeente Voorschoten heeft zich naar wij vernemen de runderpest geopenbaard. Het is nog niet onder de gemeente Leiderdorp, maar onder de daaraan grenzende gemeente Hoogmade, dat ook een rund deze week werd aangetast. Van de in kolom 5 vermelde beesten

Nederlandsche Staatscourant 2 december 1865

Overzicht rijksoverheid van de runderpest (veetyphus?).

Woubrugge (weekoverzicht). Sedert 11 November is geen aangifte geschied.

Gemeente Woubrugge:

Aangetast 2407 stuks

Aan ziekte gestorven 18 runderen

Afgemaakt 2 stuks (waarvan er één aan longziekte te leed)

Hersteld 2 stuks

Aan het einde van de week nog ziek: 0

Sedert het begin der veeziekte zijn in het geheel:

Aangetast 14 (waarvan één onteigend, en één door den eigenaar voor consumptie geslagt)

Aan ziekte gestorven 42 runderen

Afgemaakt 17 runderen (waarvan er drie zijn onteigend en twee door de eigenaar geslagt

Hersteld 5 runderen

De veetyphus is thans ook in den Voorofschen polder te Hoogmade uitgebroken.

De Tijd 22 december 1865

Vrijwillige Bijdragen voor Z.H. Pius IX.

Hoogmade:

Komt, boerezonen van Hoogma;

Volgt mij, boerenknecht, eens na

En brengt aan Pius een klein offer,

Dan ontsluit God voor u zijn koffer,

Waaruit Hij stort weldadigheen.

Ik zeg niets meer; ge weet wat ‘k meen. 

(getekend) F.