Hoeveel politie-agenten zijn er in ons land eigenlijk paraat?
In 2016 waren er circa 65.000 politie-agenten in ons land. Dat lijkt warempel wel een flink leger, maar als je dat cijfer gaat uitpluizen, dan ontstaat een heel ander perspectief. Heeft Nederland teveel of te weinig agenten (op straat)?
Allereerst gaat het hier om het aantal personen, niet om banen. Volgens cijfers uit 2012/2016 zijn dat (terug gerekend) circa 54.000 voltijdsbanen, waarvan er naar schatting 45.000 ‘op straat’ werken.
De meeste agenten hebben een officiële werkweek van 36 uur en 173 uur verlof per jaar. Een week telt totaal 168 uur (7 dagen van 24 uur), hetgeen betekent dat er een, nog steeds theoretische, paraatheid is van: (45.000 = aantal agenten naar voltijdsbanen omgerekend, gedeeld door 5 – dat cijfer is gebaseerd op 168 beschikbare werkuren per week, gedeeld door 33 = is feitelijk aantal werkuren per agent, inclusief gemiddeld aantal verlofuren per week) = 9000 agenten.
Het ziekteverzuim onder politiemensen is (2015) circa 7 procent, schrikbarend hoog. Dat zegt vast ook iets over de lichamelijke en geestelijke kwetsbaarheid van het vak. Dus zijn er feitelijk 9000 – 630 (zieken) = 8370 agenten ‘permanent’ beschikbaar. Dat aantal is in de praktijk nog lager, want de compensatie voor arbeid tijdens grote evenementen (beveiliging tijdens voetbalwedstrijden, Koninginnedag, internationale bijeenkomsten, etc.) is niet meegerekend. Dus ik durf te stellen dat er in Nederland in totaal 7500 politie-agenten op straat zijn. Op een bevolking van 17 miljoen mensen is dat bijna een halve agent (precies 0,4411764706) per duizend Nederlanders. Veel te weinig voor een stad. Teveel voor de Veluwe. Vandaar ook dat er een verschillende verdeling is voor stad en platteland. En er kan in de zomerperiode – als ook agenten met hun gezin op vakantie gaan – sprake zijn van zekere onderbezetting (dan worden er prioriteiten gesteld: bv. vaak minder snelheidscontroles, boefjes worden pas weer in september opgepakt, etc)
Is dat genoeg, dat aantal politiemensen? Het is heel veilig om te roepen dat dat aantal te weinig is, een standpunt van beperkt intelligente politieke partijen. Daarmee sla je de plank ook nooit mis. Maar betekent meer ook dat het veiliger is of wordt? In ons – (ook) strafrechtelijk gezien – tolerante land (want vaak voorwaardelijke straffen, thuis straf uit zitten met enkelband, begeleiding bij terugkeer in e maatschappij) lijkt het mij dat we aardig de maat hebben gevonden.Vergelijk het maar eens met de VS waar circa 1 procent van de bevolking in de bajes zit.
Waar het wel aan schort is het deskundig coachen van ‘moeilijke’, vaak ook psychiatrische, gevangenen bij hun terugkeer in de samenleving. En ja, we betalen allemaal een zekere tol voor onze vrijheid. Dat leidt soms tot ergernissen die uiteindelijk, soms wel wat laat – als de frequentie toeneemt – leidt tot nieuwe of aangepaste wetgeving. Bijvoorbeeld op het gebied van burenoverlast. Van u en mij heeft natuurlijk niemand last, maar onze buren zijn helaas van lager sociaal allooi (sic).
Waarover ik mij verbaas is het lage werk- en denkniveau van veel agenten. Dat zal wel passen bij het lage salaris dat zij verdienen, denk ik weleens. Ik blijf soms hangen bij die tv-programma’s met onopvallende politiewagens die hardrijders, opgefokte bestuurders en dwazen aanhouden. Wat een stompzinnigheid spreiden die agenten soms ten toon. Die vreselijke zinnen van ‘Wat zijn wij aan het doen?’ en ‘U weet wat rood betekent?’ en die zinloze discussies die ze voeren, en dat tutoyeren. En nog steeds zie ik teveel macho-gedrag.
Ik woon in een gemeente met 50.000 inwoners en daarnaast 250.000 vakantiegangers (1,8 miljoen overnachtingen) per jaar op een oppervlakte van 260 km2. Er is één politiebureau en dat is maar drie halve dagen per week open. Er zijn slechts vier wijkagenten, wat echt veel te weinig is. Vanwege de onderbezetting worden die ook voor andere zaken zoals ongelukken en evenementen ingezet, waardoor er al helemaal niets meer van hun wijkwerk terecht komt. Je kan ze niet bellen en mijn wijkagent doet mailtjes af met een reactie van één zin, als je al een reactie krijgt. Buiten kantoortijden moet de politie 35 kilometer rijden vanaf het ‘dichtstbijzijnde’ serieuze politiebureau wat dus in een andere gemeente ligt, waar net zo goed onderbezetting is en waardoor men de helft van de tijd dus niet eens op komt dagen.
Het mag dan meevallen qua moord en doodslag maar vijftien jaar geleden hadden we hier geen a-sociale hangjeugd die midden in de nacht met een paar kapotte het halve dorp wakker hield. Er waren geen arbeidsmigranten waarvan er af en toe een paar zo dronken werden dat ze een lantarenpaal compleet afreden. Nu wel. Deze omgeving stond bekend om zijn rust en veiligheid maar nu verloedert het en wordt dat goedgepraat met het argument dat het in ‘de stad’ nog erger is. Kortom de hufterigheid van Rotterdam is nu tot standaard verheven voor de hele provincie.
U vindt veel agenten op TV – wat overigens vaak uitzendingen van wel 20 jaar geleden zijn – een laag denkniveau hebben, maar ik zou maar wat graag een paar al dan niet ‘dommige’ agenten erbij willen hebben hier. De meeste verkeershufters zijn toch niet gevoelig voor mooie volzinnen of onder de indruk van intellectuele conversaties. Ze proberen de meest idiote stunts recht te praten en zijn uiteindelijk alleen geïnteresseerd in hoogte van de boete.
Maar on topic: 50.000 inwoners x 0.44 = 22 agenten die hier permanent beschikbaar zouden moeten zijn volgens uw berekening. We zitten eerder op één tiende daarvan. En dat is echt veel te weinig, zelfs voor het platteland of voor mijn part de Veluwe. Alsof iedereen zich ineens aan de wet houdt omdat hij of zij op de Veluwe is. Ik heb in verschillende steden gewoond en sliep recent wel eens in hartje Londen of Oslo en daar is het vaak rustiger wonen dan hier, juist omdat toerritten van 600 motorrijders met 500 bierpijpen ‘de rust opzoeken’.