Uniek boek ‘De Misdaad bij de Hogewoerdspoort’

Een absolute toevalstreffer dat het boek ‘De Misdaad bij de Hogewoerdspoort’ ooit is gepubliceerd. Het was de gok van de  dochter van de schrijver eens te bellen met de redactie van het Leidsch Dagblad, ergens einde 1983.

Haar telefoontje was kennelijk zo overtuigend dat journalist Wim Brands begin 1984 afreisde naar Rotterdam, geprikkeld als hij was door de mededeling dat de vader van Toos, Korstiaan Stougie, een historische roman over Leiden had geschreven.

Schrijver Korstiaan Stougie (hier 75 jaar oud), inmiddels wel met typemachine (foto Leidsch Dagblad).

Bij aankomst trof Wim Brands een bijzondere ‘vogel’, een gepensioneerd onderwijzer van 75 jaar, die bepaald niet op aandacht en publiciteit zat te wachten. In zijn boekenkast stonden 12 gebonden, handgeschreven (!), vooral historische romans. Het was geen moment in Stougie opgekomen een van die manuscripten ooit te publiceren.

Dat hij ging schrijven, gebeurde uit een bijzondere motivatie. Hij vond al als jongeman dat hij weinig historische boeken/romans kon vinden die prettig waren om te lezen. Hij dacht vervolgens: waarom ga ik ze zelf niet schrijven. Trouwens wel een beetje aangestoken door zijn vader (stoker op de Grote Vaart) die met prachtige ‘zeeverhalen’ thuis kwam. Zijn vader schreef ook; maar die was  70 toen hij zijn verhalen begon op te schrijven.

Al in 1954 is Korstiaan (geboren 24 november 1908 te Rotterdam) begonnen aan De Misdaad bij de Hogewoerdspoort. Hij had het graag als voorleesboek in de klas willen gebruiken, maar dat kwam er nooit van. Pas twee jaar geleden – in 1982 – maakte hij het boek af en droeg het op aan zijn moeder: Maria Frederika Agnes Hemerik, geboren op 25 februari. 1877 op de Geregracht  in Leiden en overleden op 4 mei 1954 in Berkel en Rodenrijs.

Korstiaan Stougie senior, stoker op de ‘Grote Vaart’.

De in Leiden geboren Maria Hemerik, moeder van de schrijver.

Het gezin verhuisde naar Rotterdam, waar zijn moeder ging werken als dienstmeisje. Daar ontmoette zij haar man, Korstiaan Stougie, geboren op 23 november 1878 in Oud- Beijerland (overleden 30 maart 1967 in Capelle aan den IJssel). Ze trouwen op 2 april 1902 in Rotterdam, en krijgen 5 kinderen.

Korstiaan junior ontwikkelt een zekere liefde voor Leiden. Zijn moeder heeft sedert haar vertrek uit die stad nooit meer Leidens Ontzet bezocht/gevierd, gewoon omdat daar geen geld voor was. Wel was er thuis elk jaar rond 2/3 oktober hutspot, een traditie die ook zoonlief in ere heeft gehouden. Toen het idee voor de historisch roman in Leiden werd geboren, was Korstiaan het aan zijn stand verplicht alles te lezen en te onderzoeken uit de tijd. Stougie was voor het laatst in 1972 met zijn kleizoon in Leiden, wist alle straten. Probleem was wel dat alle info daaromtrent was gebaseerd op het Leiden anno 1574.

Omslag van boek ‘De Misdaad bij de Hogewoerdpoort’.

‘De Misdaad bij de Hogewoerdspoort’ is uiteraard historisch – gebaseerd op de feitelijke situatie en omstandigheden van Leiden tijdens en na het Beleg – maar zeker ook met autobiografische elementen. Het boek beschrijft de geschiedenis van een jonge Leidenaar met zijn vrienden en stadgenoten tijdens die periode. ,,De ontluikende liefde die ik beschrijf rond een van de hoofdpersonen (Maria), is zeker verbonden aan mijn persoonlijke ervaringen op dat gebied. En het lijden (honger, ziektes) van de Leidenaars tijdens het Beleg heb ik beter kunnen begrijpen en beschrijven, omdat ik de hongerwinter heb meegemaakt”, aldus Stougie.

Wim Brands neemt – met toestemming van Stougie uiteraard – het manuscript van ‘De Misdaad’ mee naar de redactie in Leiden, waar op voorstel van hoofdredacteur Koos Metselaar het idee ontstaat het verhaal als feuilleton in de krant mee te nemen, mede ter gelegenheid van het 125-jarig bestaan van de krant op 1 maart 1985.

Korstiaan Stougie vindt het leuk dat er toch iets van hem, nu 75 jaar oud zijnde, wordt uitgegeven, maar echt opgewonden wordt hij er ook niet van: ,,Maar als het niet was gebeurd, wat dan nog? Al die boeken heb ik in de eerste plaats voor mijzelf en de kinderen geschreven.”

Op 6 oktober 1984 verschijnt de eerste aflevering van het feuilleton in het Leidsch Dagblad. De laatste – de 144ste – wordt gepubliceerd op 26 maart 1985. Vervolgens verschijnt in A4-formaat het verhaal in boekvorm, totaal 245 pagina’s, dat met grote korting aan abonnees van Leidsch Dablad wordt aangeboden.

Korstiaan Stougie.

Overigens heeft Korstiaan in zijn leven meer bekendheid verworven als kopiist voor uitgeverij Donemus in Den Haag van hedendaagse klassieke muziek. ,,Maar daar ben ik mee gestopt. Het laatste stuk waaraan ik werkte was een opera van jazzcomponist Loevendie, maar ben gestopt na de eerste akte. Als je bij elk noot gaat twijfelen, moet je er mee ophouden”.

Korstiaan Stougie is op 28 augustus 1988 overleden in Rotterdam. Hij was getrouwd met Rookje de Waard op 23 mei 1934 in Rotterdam,. Ze kregen 5 kinderen.

Het boek ‘De Misdaad bij de Hogewoerdspoort’ is moeilijk verkrijgbaar. Raadpleeg ‘slegte.nl’ of ‘boekwinkeltjes.nl’. De prijs van de laatste via die sites verkochte boeken ligt tussen de 10 en 15 euro.

(Dit artikel is mede gebaseerd op artikelen in het Leidsch Dagblad van 24 maart 1984 en 29 september 1984).

Zie ook onderstaande ingezonden reactie van Kor Stougie.